یک مقام مسئول با اعلام اینکه بیش از ۳.۵ میلیارد دلار طلا به صورت غیرفیزیکی در صندوق‌های طلای بورسی کشور معامله می‌شود، این اتفاق را نشانه‌ای آشکار از تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در سازوکارهای قابل اعتماد دانست. این حجم چشمگیر از سرمایه‌گذاری در طلا، در حالی صورت می‌گیرد که اقتصاد ایران همچنان با چالش‌های جدی در جذب و حفظ سرمایه دست و پنجه نرم می‌کند و می‌تواند مسیری برای بازگرداندن اطمینان به بازارهای سرمایه کشور باشد.
چالش‌های عمیق سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران؛ چرا پس‌اندازها به سرمایه تبدیل نمی‌شوند؟
مهدی حیدری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، در سی‌وسومین نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به روند سه دهه‌ای سرمایه‌گذاری در ایران، تأکید کرد که نسبت کل سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی تقریباً ثابت مانده است. این موضوع نشان می‌دهد که هرگونه افت در سرمایه‌گذاری مستقیماً به کاهش رشد اقتصادی منجر شده و بالعکس. نکته قابل تأمل اینجاست که با وجود نرخ پس‌انداز بالاتر در ایران نسبت به کشورهایی چون ترکیه و عربستان، بخش عمده این پس‌اندازها به دلیل فضای نامطمئن اقتصادی و انتظارات تورمی، به جای ورود به چرخه مولد سرمایه‌گذاری، عمدتاً به عنوان سپری در برابر تورم نگهداری می‌شوند. این پدیده، یکی از موانع اصلی تحقق پتانسیل‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
نقش محوری بخش خصوصی در جبران ضعف‌های دولتی؛ راهکار توسعه سرمایه‌گذاری
با توجه به محدودیت‌های شدید مالی دولت و اختصاص تنها حدود ۵ درصد بودجه کشور به امور عمرانی (آن هم با فرض تخصیص کامل)، آقای حیدری تصریح کرد که تقویت سرمایه‌گذاری از سوی دولت عملاً امکان‌پذیر نیست. از این رو، تکیه بر بخش خصوصی نه یک انتخاب لوکس، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر برای توسعه سرمایه‌گذاری است. این رویکرد نیازمند ایجاد بسترهای قانونی، کاهش بروکراسی و تضمین ثبات اقتصادی است تا بخش خصوصی با اطمینان خاطر بیشتری وارد میدان شود.
گام‌های سازمان سرمایه‌گذاری برای جذب سرمایه خارجی و داخلی؛ تسهیل فرایندها
سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، با نیم‌قرن سابقه و اجرای قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی (FIPPA)، در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با سرعت بخشیدن به صدور مجوزها و تسهیل تعامل با سرمایه‌گذاران، موانع موجود را برطرف کند. حیدری در همین راستا به مکاتبه با قوه قضائیه برای تشکیل کمیته‌ای ویژه جهت حل سریع‌تر مشکلات سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد. وی تأکید کرد که با وجود ایده‌آل نبودن فضای کنونی، ظرفیت‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد. از جمله اقدامات در دست اجرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تشکیل آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی: این آژانس‌ها در مراحل نهایی راه‌اندازی هستند تا فرصت‌ها و مزایای ایران را به درستی به سرمایه‌گذاران خارجی معرفی کنند.
سامانه جامع معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری: با بیش از ۳۰۰ فرصت، این سامانه در حال آماده‌سازی است و ده‌ها پرونده یک‌صفحه‌ای (FS) برای معرفی پروژه‌ها به سرمایه‌گذاران جهانی تهیه شده است.
برگزاری جلسات هیئت سرمایه‌گذاری خارج از تهران: اولین جلسه خارج از پایتخت در تبریز برگزار شد که نشان‌دهنده تمرکززدایی در این فرایند است.
صندوق‌های طلای بورسی؛ نمونه‌ای موفق از جذب ۳.۵ میلیارد دلار سرمایه با اعتماد عمومی
یکی از روشن‌ترین نمونه‌های بازگشت اعتماد عمومی به سازوکارهای شفاف و مطمئن، موفقیت صندوق‌های طلای بورسی است. مهدی حیدری به وجود بیش از ۳.۵ میلیارد دلار طلا اشاره کرد که به جای معامله فیزیکی، تنها با یک کد در بورس کالا معامله می‌شود. این پدیده نشان می‌دهد که مردم در صورت وجود یک سازوکار اعتمادپذیر و شفاف، به راحتی به آن استقبال می‌کنند و حجم قابل توجهی از سرمایه خود را وارد این بازارها می‌سازند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا (طلاسکو) که به عنوان صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) فعالیت می‌کنند، مزایای متعددی برای سرمایه‌گذاران دارند:
نقدشوندگی بالا: امکان خرید و فروش آسان واحدهای صندوق در ساعات معاملاتی بورس.
امنیت: حذف ریسک نگهداری فیزیکی طلا و دغدغه‌های مربوط به اصالت و عیار.
کاهش هزینه‌ها: حذف هزینه‌های جانبی مانند اجرت ساخت و مالیات بر ارزش افزوده که در خرید طلای فیزیکی وجود دارد.
حفظ ارزش پول: ابزاری مطمئن برای پوشش ریسک تورم و حفظ قدرت خرید.
این موفقیت می‌تواند الگویی برای جذب منابع از طریق انتشار اوراق و صندوق‌های ارزی باشد که در صورت جذب تنها ۵ درصد از ارزهای در اختیار مردم، منابع مالی عظیمی را برای کشور فراهم خواهد کرد.
چشم‌انداز آینده و اهمیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ملی و زیرساختی
حیدری تأکید کرد که مأموریت سازمان سرمایه‌گذاری تنها محدود به سرمایه‌گذاری خارجی نیست و اجرای حداقل ۲۰ پروژه ملی نیز بر عهده این سازمان قرار گرفته است. مذاکرات مهمی در حوزه نفت و گاز برای توسعه چند میدان در دست انجام است و بیش از ۲۰ پروژه بزرگ در حال طراحی برای تأمین مالی و جذب فاینانس هستند. این مقام مسئول با قاطعیت بیان کرد که هیچ مسیر دیگری جز تقویت سرمایه‌گذاری برای کشور وجود ندارد و باید از تمامی ابزارها برای تغییر این روند بهره گرفت. این رویکرد جامع، نه تنها به تقویت بنیان‌های اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه به ایجاد اشتغال، انتقال فناوری و بهبود شاخص‌های رفاه اجتماعی منجر خواهد شد.
مطالب مرتبط
- تحول‌آفرینی در جزیره شمالی بوشهر: آغاز ۶ پروژه عمرانی با سرمایه‌گذاری میلیاردی
- قیمت سکه و طلا در ۲۵ آبان ۱۴۰۴ اعلام شد؛ سکه طرح جدید از ۱۱۶ میلیون تومان گذشت
- مجلس به کاستی جدی در رشد بهره‌وری تولید در برنامه هفتم هشدار داد
- ایران‌مال، غول خفته پایتخت: آیا سرمایه ۵.۵ میلیارد دلاری به ثمر می‌نشیند؟
