مسعود پزشکیان، از چهره‌های مطرح سیاسی کشور، در نشستی با فرهیختگان استان قزوین به موضوع حیاتی و پرچالش انتقال آب از خلیج فارس پرداخت و با اشاره به هزینه‌های سرسام‌آور آن، ابعاد جدیدی از بحران آب در ایران را آشکار ساخت. او اعلام کرد که وارد کردن هر مترمکعب آب از خلیج فارس، رقمی در حدود ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد؛ رقمی که نه تنها از نظر اقتصادی تأمل‌برانگیز است، بلکه ضرورت بازنگری در سیاست‌های مدیریت مصرف آب و منابع آبی کشور را گوشزد می‌کند. این اظهارات در بحبوحه بحث‌های فزاینده درباره آینده منابع آبی و راه‌حل‌های پایدار برای خشکسالی‌های پی‌درپی، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
`
`
ابعاد نگران‌کننده هزینه انتقال آب از خلیج فارس
اظهارات پزشکیان، زنگ هشداری جدی درباره هزینه انتقال آب از خلیج فارس و بار مالی سنگینی است که این پروژه‌ها بر دوش اقتصاد ملی و در نهایت مردم قرار می‌دهند. مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برای هر مترمکعب آب، نشان‌دهنده چالش‌های عمیق اقتصادی، فنی و زیست‌محیطی است که در پس این راهکارها نهفته است. چنین هزینه‌هایی، سودآوری و صرفه اقتصادی بسیاری از فعالیت‌ها، به‌ویژه در بخش کشاورزی را زیر سؤال می‌برد و لزوم بازنگری جدی در الگوهای مصرف آب در صنایع و کشاورزی را نمایان می‌سازد. این رقم، تأمین آب را به یک کالای لوکس تبدیل می‌کند که می‌تواند در درازمدت تبعات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد.
چالش‌های پروژه‌های انتقال آب از خلیج فارس: فراتر از عدد
پروژه‌های انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان، به‌عنوان یکی از راهکارهای تأمین آب برای مناطق مرکزی و خشک کشور مطرح شده‌اند. اما این پروژه‌ها تنها به هزینه‌های مالی محدود نمی‌شوند و چالش‌های پیچیده‌تری را در بر می‌گیرند:
مصرف انرژی بالا: شیرین‌سازی و پمپاژ آب در مسافت‌های طولانی و اختلاف ارتفاع زیاد، نیازمند حجم عظیمی از انرژی است که خود به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا منجر می‌شود.
تأثیرات زیست‌محیطی: تخلیه پساب شور حاصل از شیرین‌سازی در اکوسیستم‌های دریایی، می‌تواند به تخریب محیط‌زیست دریایی و کاهش تنوع زیستی منجر شود.
پایداری و امنیت: وابستگی به یک منبع واحد و زیرساخت‌های عظیم انتقال، می‌تواند کشور را در برابر حملات احتمالی، بلایای طبیعی یا اختلالات فنی آسیب‌پذیر سازد.
فرصت‌های از دست رفته: تمرکز بر این پروژه‌ها ممکن است بودجه و توجه لازم را از راهکارهای پایدارتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر داخلی منحرف کند.
مصرف بی‌رویه؛ ریشه اصلی نیاز به انتقال آب از خلیج فارس
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که عامل اصلی فشار بر منابع آبی و نیاز به پروژه‌های پرهزینه‌ای مانند انتقال آب از خلیج فارس، نه کمبود مطلق آب، بلکه مدیریت ناکارآمد و مصرف بی‌رویه آب در بخش‌های مختلف است.
کشاورزی: بیش از ۹۰ درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است که بخش عمده‌ای از آن با روش‌های سنتی و کم‌بازده آبیاری می‌شود. اصلاح الگوی کشت، ترویج آبیاری نوین و افزایش بهره‌وری آب در این بخش، می‌تواند تأثیر شگرفی در کاهش فشار بر منابع آبی داشته باشد.
صنعت و شرب: اگرچه سهم کمتری در مصرف آب دارند، اما بهینه‌سازی مصرف در این بخش‌ها نیز از طریق بازچرخانی آب، استفاده از فناوری‌های کم‌آب‌بر و فرهنگ‌سازی می‌تواند مؤثر باشد.
راهکارهای پایدارتر: مدیریت منابع داخلی و بهینه‌سازی مصرف آب
با توجه به هزینه‌های گزاف و چالش‌های پروژه‌های انتقال آب از خلیج فارس، اتخاذ رویکردهای پایدارتر و جامع‌تر در مدیریت مصرف آب یک ضرورت حیاتی است. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر است:
بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب: تصفیه و استفاده از فاضلاب‌های شهری و صنعتی برای مصارف کشاورزی، صنعتی و حتی تغذیه مصنوعی سفره‌های زیرزمینی.
افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی: گسترش سیستم‌های آبیاری تحت فشار، کشت محصولات کم‌آب‌بر و استفاده از ارقام مقاوم به خشکی.
مدیریت تقاضا و فرهنگ‌سازی: آگاه‌سازی عمومی درباره ارزش آب، اصلاح تعرفه‌ها برای تشویق به مصرف بهینه آب و نظارت بر رعایت الگوهای مصرف.
جمع‌آوری آب باران و سیلاب‌ها: با ساخت سازه‌های مناسب و طرح‌های آبخیزداری، می‌توان بخش قابل توجهی از آب‌های سطحی را مهار و برای مصارف مختلف استفاده کرد.
سخنان مسعود پزشکیان درباره هزینه بالای انتقال آب از خلیج فارس، بار دیگر بر ضرورت اتخاذ یک رویکرد جامع و پایدار در سیاست‌های آبی کشور تأکید می‌کند. این هزینه‌ها نشان می‌دهد که راهکارهای گران و انرژی‌بر، نمی‌توانند تنها پاسخ به بحران آب باشند. بهینه‌سازی مصرف آب، توسعه فناوری‌های بازچرخانی و مدیریت یکپارچه منابع، مسیرهایی هستند که نه تنها از نظر اقتصادی منطقی‌ترند، بلکه پایداری زیست‌محیطی کشور را نیز تضمین می‌کنند.
مطالب مرتبط
- جذب بی‌سابقه سرمایه در صندوق‌های طلای بورسی؛ الگویی برای احیای اعتماد به بازار
- تحول‌آفرینی در جزیره شمالی بوشهر: آغاز ۶ پروژه عمرانی با سرمایه‌گذاری میلیاردی
- قیمت سکه و طلا در ۲۵ آبان ۱۴۰۴ اعلام شد؛ سکه طرح جدید از ۱۱۶ میلیون تومان گذشت
- جذب بی‌سابقه سرمایه در صندوق‌های طلای بورسی؛ الگویی برای احیای اعتماد به بازار
